Balanced Scorecard: ook voor woon- en zorgcentra ?

Een drukke agenda heeft mij verhinderd de laatste twee weken een berichtje te schrijven voor deze blog. Dit keer als compensatie echter een iets langer, (en weliswaar ook iets theoretischer) berichtje.

Vandaag wil ik het even hebben over de 'Balanced Scorecard'. Voor wie deze term onbekend is: het is een soort meetsysteem waarmee een voorziening kan nagaan in welke mate het op koers blijft voor de (langetermijn)doelen die men zich als voorziening stelt.

Traditioneel zijn de enige zaken waar men in een organisatie cijfers over bijhoudt boekhoudkundige en/of financiële zaken. Maar die tonen zeker niet het hele plaatje: deze cijfers blikken namelijk altijd terug op het verleden, en vertellen helemaal niets over de toekomst van een organisatie (of zelfs maar het heden van een organisatie).

Een goed bestuur van een voorziening (eender welke voorziening) veronderstelt namelijk dat men als directie en raad van bestuur probeert een strategie op te zetten voor de komende jaren. Een strategie is een plan dat, rekening houdend met een aantal factoren (de eigen sterktes en zwaktes als voorziening, omgevingsfactoren, veranderende verwachtingen van overheid en bewoners, enz.), probeert te bepalen welke doelstellingen moeten gerealiseerd worden om de voorziening als geheel (en de zorg die door de voorziening geleverd wordt) verder vooruit te helpen en te verbeteren.

Eens de strategie bepaald, worden deze langetermijndoelen omgezet in kortetermijndoelen, die meestal samengebracht worden in (jaarlijkse) beleidsplannen. De mate waarin een voorziening er in slaagt om zijn vooropgestelde strategie te realiseren, wordt gemeten door een Balanced Scorecard. Deze bevat cijfermatige indicatoren over alle voor de strategie belangrijke items.

Stel dat een voorziening het belangrijk vindt om de detailzorg bij bewoners goed te verzorgen. Dan wordt er een indicator (meetpunt) aangemaakt ( bv. het resultaat van een maandelijkse steekproef i.v.m. detailzorg bij een aantal bewoners) en in de tijd opgevolgd, zodat in de realiteit kan nagegaan worden hoe goed (of hoe slecht) de voorziening scoort op dit voor hen belangrijke item. Andere mogelijke items kunnen de hoeveelheid vorming voor medewerkers betreffen, het aantal uur dat aan werkoverleg gespendeerd wordt in de voorziening, cijfers rond (preventie van) doorligwonden, cijfers rond vrijheidsbeperkende maatregelen, cijfers rond opname en wachtlijsten, enz.

Door op regelmatige tijdstippen deze cijfers op te volgen, en zonodig actie te ondernemen op indicatoren (en de onderliggende processen) die de verkeerde kant opgaan, kan een voorziening continu zijn werking aanpassen in functie van de langetermijndoelen die het zich gesteld heeft, en zo stap voor stap dichter bij zijn vooropgestelde strategische doelen komen. Een Balanced Scorecard heeft dus niet alleen nut in (grote) commerciële bedrijven, ook woon- en zorgcentra kunnen hun vooruitgang met dit instrument beter sturen.